مبانی فقهی ممنوعیت تخریب انبوه و گسترده محیط زیست در جنگ؛ با تاکید بر نقد گزارشات تاریخی مربوط به جنگ‌های نبوی

جنگ عرصه مواجه‌شدن با تنگناهاست که گریز از آنها گاه حکومت‌ها را به اقداماتی سوق می‌دهد که در شرایط غیر جنگی تمایلی به آنها ندارند. از آن جمله اقدامات، تخریب انبوه و گسترده عناصر محیط زیست می‌باشد. فقیهان در بررسی حکم این رفتار به دیدگاه‌های مختلفی گراییده‌اند. منشا اختلاف در دیدگاه‌ها به تعارض ظاهری میان سنت قولی و فعلی نبی مکرم باز می‌گردد. در این راستا گزارش‌های تاریخی محرّف از جنگ‌های نبوی که راویان آنها گاه از سر جهل و گاه از روی علم و با تزویر و دسیسه به وضع و تحریف پرداخته‌اند، گاه به عنوان مستند و دلیل حکم فقهی مربوط به تجویز گسترده و انبوه تخریب و اتلاف محیط زیست قرار می‌گیرد و حجت‌سازی عملی را با مبانی مشوش همراه می‌سازد. در مقاله پیش رو با پیرایش تاریخی جنگ‌های نبوی از تحریفات، زوائد و اغراقات، و با بررسی ادله منع‌کننده تخریب و اتلاف گسترده و انبوه محیط زیست، موضع فقه شیعه در مورد این رفتار جنگی روشن خواهد شد. بر مبنای ادله مطروحه در این مقاله، در حالت اضطرار و ضرورت جنگی می‌توان به تخریب و اتلاف محدود، کنترل‌شده و تحت مدیریت عناصر محیط زیست اقدام کرد؛ لکن تخریب انبوه و گسترده محیط زیست غیرقابل امکان‌پذیر نمی‌باشد.